Μνημεία στα Κύθηρα

Τα μνημεία στα Κύθηρα μαρτυρούν την πορεία του νησιού από το παρελθόν μέχρι της μέρες μας, ανακαλύπτουν τους μύθους, επιβεβαιώνουν την ιστορία και μας κάνουν να ατενίζουμε το μέλλον μέσα από τη γνώση που μας παρέχουν.

Το Κατούνι στο Κάτω Λιβάδι, η μεγαλύτερη πέτρινη γέφυρα στην Ελλάδα.

Τα ιστορικά μνημεία των Κυθήρων

Το καλοκαίρι του 2011 μια μεγάλη πυρκαγιά στη περιοχή Παλιόκαστρο αποκάλυψε τα ερείπια αρχαίου τείχους που υπήρχε καλυμμένο από την πυκνή βλάστηση. Πρόκειται για σημαντικό στοιχείο που εμπλουτίζει στην δημιουργία της ταυτότητας του νησιού.
Το ίδιο σημαντικές είναι και οι ανασκαφές στον Άγιο Γιώργη στο βουνό στην περιοχή του Αβλέμονα, όπου έπειτα από τις ανασκαφές των τελευταίων ετών ανακαλύφθηκε Μινωικό ιερό κορυφής με σημαντικά ευρήματα που δείχνουν της σχέσεις του νησιού με τον Κρητικό πολιτισμό.
Στο κέντρο του νησιού σώζονται τα ερείπια της μεγάλης βυζαντινής καστροπολιτείας της Παλαιόχωρας ή Άγιος Δημήτριος όπως ονομάζονταν τότε, μοιάζει με μικρογραφία του Μυστρά χτισμένη σε απόκρημνη πλαγιά που της παρείχε προστασία από εχθρικές επιθέσεις σε συνδυασμό από τα γερά τείχη, που τμήματά τους υπάρχουν μέχρι σήμερα. Καθώς επίσης και πολλές βυζαντινές εκκλησίες, όπως ο ναός της Αγίας Βαρβάρας εξαιρετικό δείγμα Μονεμβασιώτικης αρχιτεκτονικής και υψηλής αισθητικής με ιδανικές αναλογίες.

Στα νοτιότερο τμήμα του νησιού στην κορυφή απόκρημνου γκρεμού βρίσκεται το Κάστρο της Χώρας, έχει πανοραμική θέα σε τρία πέλαγα, στο Μυρτώο, στο Κρητικό και στο Ιόνιο. Κτίστηκε από τους Ενετούς σε πολλές χρονικές περιόδους από τον 13ο αιώνα και στην συνεχεία το μεγαλύτερο μέρος του το 1503. Στο εσωτερικό του μεταξύ άλλων υπάρχουν η μεγάλη δεξαμενή νερού με θόλους και τόξα, αρχοντικά διώροφα σπίτια, το διοικητήριο που σήμερα στεγάζει το Ιστορικό Αρχείο των Κυθήρων, η εκκλησία της Μυρτιδιώτισσας του 16ου αιώνα. Έξω από το φρούριο υπάρχει και δεύτερος καστρότοιχος προς Βορρά που περικλείει το Κλειστό Βούργο με πολλές εκκλησίες και σπίτια.

Δυτικά του νησιού, στον οικισμό του Μυλοποτάμου Κάτω Χώρα βρίσκεται το Ενετικό Κάστρο της Κάτω Χώρας. Χτίστηκε το 1565 λόγω της στρατηγικής θέσης και για την προστασία των χωρικών από τους πειρατές. Στο εσωτερικό του αριθμούσε πολλά σπίτια και εκκλησίες και κατοικείτο μέχρι και την δεκαετία του 50. Μερικά από αυτά σώζονται σήμερα, ορισμένα σε καλή κατάσταση, κάτι που δημιουργεί σε πολλούς επισκέπτες την αίσθηση της μεταφοράς στο παρελθόν. Μέσα στο κάστρο υπάρχουν 9 εκκλησίες, εξαιρετικής αρχιτεκτονικής που ανήκουν στο 16ο – 17ο αιώνα, και είναι η Παναγία Μεσοσπορίτισσα, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Αθανάσιος, ο Άγιος Ιωάννης Θεολόγος, οι Άγιοι Ανάργυροι, ο Άγιος Νικόλαος, οι Άγιοι Πάντες,ο Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος, και ο Άγιος Δημήτριος. Το ηλιοβασίλεμα από την δυτική πλευρά του κάστρου θεωρείτε σαν το ωραιότερο των Κυθήρων με θέα το Ιόνιο πέλαγος.

Το καστέλο του Αβλέμονα είναι Βενετσιάνικο οχυρό, βρίσκεται στα δυτικά του νησιού και είναι χτισμένο παραθαλάσσια δίπλα στον Αβλέμονα στην είσοδο του λιμανιού. Χτίστηκε ανατολικά του νησιού για να ελέγχει την πλευρά του προς το Αιγαίο πέλαγος. Το καστέλο έχει εσωτερικά περιμετρικό διάδρομο με 14 τόξα. Στις αναστηλωτικές εργασίες που έγιναν πριν από μερικά χρόνια, συναρμολογήθηκαν και στερεώθηκαν τα 11 από αυτά.

Ο φάρος του Μουδαριού βρίσκετε στο βόριο άκρο των Κυθήρων στο ακρωτήρι Σπαθί. Κατασκευάστηκε το 1857 από τους Άγγλους και είναι ένας από τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα με ύψος 25 μέτρα. Η θέα από τον φάρο είναι υπέροχη, με την Πελοπόννησο να απλώνετε πανοραμικά και μεγαλόπρεπα. Η πρόσβαση γίνεται από την Πλατειά Άμμο και το τελευταίο κομμάτι της διαδρομής μήκους περίπου 400 μέτρων είναι μονοπάτι.

Στον οικισμό του Λιβαδιού, Κάτω Λιβάδι υπάρχει το Κατούνι που είναι η μεγαλύτερη πέτρινη γέφυρα της Ελλάδας και κτίστηκε την εποχή της Αγγλοκρατίας. Εκεί στεγάζεται και η εξαιρετική συλλογή του Μουσείου Βυζαντινών τοιχογραφιών, η είσοδος είναι ελεύθερη.

Άγιος Δημήτριος η σημαντική βυζαντινή εκκλησία του 13ου αιώνα.

Τα μοναστήρια και οι βυζαντινές εκκλησίες

Η Μονή Αγίας Μόνης βρίσκεται στα δυτικά και κεντρικά του νησιού και είναι χτισμένη στην κορυφή βουνού, προσφέροντας πανοραμική θέα στο Μυρτώο πέλαγος που κόβει την ανάσα. Ο ναός της Μονής είναι αφιερωμένος στην Παναγία και κτίστηκε το 1840 με την βοήθεια του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο οποίος είχε τάξη στην Παναγία ότι εάν νικούσε η επανάσταση του 1821 κατά των Τούρκων, θα επέστρεφε στο νησί και θα βοηθούσε στην ανοικοδόμηση του ναού, που γιορτάζει του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου.

Η Μονή Μυρτιδιώτισσα βρίσκεται στα ανατολικά του νησιού και είναι χτισμένη κοντά στη θάλασσα σε πευκόφυτη περιοχή. Πρόκειται για το πνευματικό κέντρο των Κυθήρων και ο ναός της είναι αφιερωμένος στην Παναγία την Μυρτιδιώτισσα που θεωρείτε η προστάτιδα των Κυθηρίων. Η εικόνα βρέθηκε από ένα βοσκό τον 13ο αιώνα στην περιοχή Μυρτίδια που ονομάζονταν έτσι από τις πολλές μυρτιές που έχει η περιοχή. Στην θέση εύρεσης της εικόνας ο πτωχός βοσκός έχτισε ένα μικρό εκκλησάκι και στην περιποίησή του αφιέρωσε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του.
Μετά τον θάνατο του ευσεβούς βοσκού, την περιποίηση του μικρού ναού της Μυρτιδιώτισσας ανέλαβε ο μοναχός Λεόντιος ο οποίος με την χρηματική βοήθεια των Κυθηρίων μεγάλωσε λίγο το αρχικό εκκλησάκι και έκτισε γύρω του μερικά κελιά για την φιλοξενία των προσκυνητών. Όμως το πλήθος των προσκυνητών από διάφορα μέρη δημιούργησε την ανάγκη ενός μεγαλύτερου ναού και έτσι ξεκίνησε οι οικοδόμηση του σημερινού ναού.

Η Μονή Αγία Ελέσα Βρίσκεται νότια στα Κύθηρα και είναι κτισμένη στην κορυφή βουνού, στο σημείο που μαρτύρησε η Αγία Ελέσα θανατωμένη από τον πατέρα της το 375 μχ που δεν δεχόταν την πίστη της. Ο ναός κτίστηκε το 1871 και η μνήμη της Αγίας Ελέσης γιορτάζεται την 1η Αυγούστου. Η πανοραμική θέα από το μοναστήρι είναι μοναδική, δίνει την αίσθηση στον επισκέπτη ότι πετάει πάνω από τα Κύθηρα.

Η μικρή εκκλησία Άγιος Δημήτριος βρίσκεται στα νότια του νησιού κοντά στο χωριό Πούρκο. Αποτελεί μια από της σημαντικότερες Βυζαντινές εκκλησίες στα Κύθηρα. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο τέχνης μεγαλοφυούς αρχιτεκτονικής έμπνευσης, με πρωτοτυπία στην σύνθεση και αρμονία στον ρυθμό.